Zwierzęta domowe to zwierzęta trzymane przez człowieka w domu dla osobistej przyjemności lub dla towarzystwa, w odróżnieniu od zwierząt chowanych lub hodowanych z innych powodów (zwierzęta hodowlane, gospodarskie i użytkowe).Zwierzęciem domowym nazywa się takie zwierzę,które trzymane jest w domu lub mieszkaniu dla zaspokojenia potrzeb emocjonalnych człowieka,jako zwierzę towarzyszące człowiekowi lub jako swoista ozdoba czy też atrakcja mieszkania. Zwierzę domowe traktowane jest zwykle przez domowników jako pupil lub członek rodzinnego stada. Pupilem określa się najczęściej osobnika, który jest lubiany bardziej
niż inne osobniki tego samego gatunku, ale również wychowanka lub podopiecznego.
Prawidłowa opieka nad domowym pupilem powinna uwzględniać naturalne potrzeby zwierzęcia i zapewniać mu możliwość zaspokajania potrzeb fizjologicznych (dostęp do wody, odpowiedniego pokarmu, możliwość wypróżnienia, możliwość ruchu) w sposób gwarantujący jego prawidłowy rozwój i nie kłócący się z potrzebami i wymaganiami człowieka (poczucie estetyki, higiena).
Udomowienie zwierząt
Pierwszym etapem nawiązywania bliskich relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzętami było udomowienie, czyli domestykacja zwierząt.Całokształt procesów przekształcania się cech i właściwości morfologicznych, fizjologicznych, rozwojowych i psychicznych zwierzęcia dzikiego następujący w wyniku długotrwałego oddziaływania człowieka na zwierzęta, zwłaszcza poprzez ludzką ingerencję na czynniki genetyczne i środowiskowe.Oswajanie zwierząt, które było pierwszym etapem domestykacji, rozpoczęto w celu lepszego wykorzystywania dzikich dotąd gatunków zwierząt na potrzeby człowieka oraz zapewnienie sobie łatwiejszego i nieograniczonego czynnikami zewnętrznymi dostępu do nich.
Potrzeby zwierząt
Prawidłowa opieka nad domowym pupilem powinna uwzględniać naturalne potrzeby zwierzęcia i zapewniać mu możliwość zaspokajania potrzeb fizjologicznych (dostęp do wody, odpowiedniego pokarmu, możliwość wypróżnienia, możliwość ruchu) w sposób gwarantujący jego prawidłowy rozwój i nie kłócący się z potrzebami i wymaganiami człowieka (poczucie estetyki, higiena). Obowiązek zabezpieczenia zwierzęciu podstawowych potrzeb wynika również z przepisów obowiązujących w danym kraju.
Choroby odzwierzęce
Sprowadzenie chorych lub zarażonych zwierząt domowych oraz brak higieny mogą doprowadzić do przeniesienia na domowników pasożytów lub chorób odzwierzęcych.Zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).
Nad zapobieganiem szerzeniu się chorób zakaźnych zwierząt czuwają lekarze weterynarii, natomiast leczeniem chorób odzwierzęcych u człowieka trudnią się lekarze chorób zakaźnych.
Pupil i prawo
Obecność zwierząt domowych w środowisku ludzkim pociąga za sobą określone skutki w relacjach międzyludzkich, zwłaszcza na terenach gęsto zaludnionych. Z tego powodu lokalne władze ustalają przepisy regulujące obowiązki właścicieli zwierząt, np. do trzymania ich za ogrodzeniem uniemożliwiającym wydostanie się zwierzęcia na zewnątrz, usuwania zanieczyszczeń pozostawionych przez te zwierzęta w miejscach publicznych, nie pozostawiania zwierząt bez opieki poza terenem własnej posiadłości (mieszkania, działki), nie powodowania uciążliwości dla otoczenia.
